Kan biochar een koolstofvoorraad maken van stervende bossen?

In het Franse Grand Est sterven de sparrenbossen. De herhaaldelijke droogtes en de toename van schorskevers laten hun sporen na.

Arnaud De Grave is één van EcoTrees bosexperts in de regio. Hij onderzoekt hoe biochar een middel kan zijn om de vele dode bomen toch nog waardevol in te zetten. Kunnen we er biochar van maken en ze zo omvormen tot een belangrijke koolstofvoorraad?

We spraken met Arnaud.

Dode bomen toch nog kunnen gebruiken ligt je nauw aan het hart. Wat is je kijk hierop, en hoe zou biochar hierbij kunnen helpen? 

Arnaud: "Hier in het Oosten van Frankrijk, waar ik woon, zijn heel wat bomen rechtop gestorven, maar ze zijn eigenlijk nog bruikbaar. Ik wil een alternatief vinden om die bomen te gebruiken, in de plaats van brandhout of paaltjes van lage kwaliteit. 

Ik vroeg me af of we dit hout - of een deel ervan - zouden kunnen gebruiken om er een gigantische koolstofvoorraad van te maken die bewaard kan worden. 

Biochar is één van de producten waarin koolstof het minst afneemt. Het is een soort houtskool van zeer hoge kwaliteit. 

Commercieel oninteressante bomen als koolstofvoorraad inzetten heeft twee doelen. Ten eerste bewaart biochar de CO2 die door de bomen werd opgenomen tijdens hun leven, en ten tweede is biochar een ideale bodembemester en helpt het ook om water vast te houden.

Ik sprak met een deel Franse carbonisatie-experts over dit idee en we namen onlangs een Italiaanse stagiair aan, Pablo Denti, die biochar onderzoekt. Pablo publiceerde zopas een belangrijk rapport over de wetenschappelijke en economische impact van biochar, maar ook over het certificeringsproces voor koolstofvoorraden en de uitdagingen die daarmee gepaard gaan.

Zo ontdekten we dat de markt nog niet klaar is. Hoe dan ook heeft Pablo’s werk onze kennis over biochar vergroot. We hebben nu ook contact met andere experts in het vak."

Hoe wordt biochar vervaardigd?

Arnaud: "Het basisproces om biochar te creëren is hout verkolen (het ontbinden onder hoge temperaturen) zonder het te verbranden, en zo enkel de koolstof te behouden.

Vroeger zouden we stukken hout van verschillende maten in brand steken en begraven. Vandaag hebben Franse carbonisatie-experts veel efficiëntere technieken die energie hergebruiken en kolen produceren van hoge kwaliteit.

Houtblokken moeten echter eerst versneden worden voor ze door de machine kunnen gaan, dus het is niet de meest kostenefficiënte aanpak voor ons. In de toekomst daarentegen zou het een goede manier kunnen zijn om koolstof duurzaam op te slaan.

We moeten er natuurlijk wel op toezien dat mensen niet gaan over-optimaliseren en bossen gaan planten enkel en alleen voor biocharproductie. Mijn idee is om enkel rechtopstaande, gedegradeerde bomen te gebruiken. Zo eindigen ze niet als brandhout en verliezen ze niet alle CO2 die ze opgeslagen hebben tijdens hun leven."

Hoop je daar ooit te geraken?

Arnaud: "Op dit moment zitten we met het probleem dat carbonisatie-experts hun kolen per gewicht verkopen, en sparren zijn niet zo dik, dus produceren ze lichte kolen. Het is dus niet zo winstgevend en vergt vermoedelijk evenveel energie om te produceren. 

We weten nog niet hoe we hier omheen kunnen. De markt is nog niet klaar, wat jammer is, maar dat verandert wel binnen enkele jaren. Daarom is het zinvol om nu al na te denken over biochar, zodat we zaadjes kunnen planten die later kunnen groeien. 

Zelfs als we hier bij EcoTree niet zelf aan de slag gaan met het carboniseren, dan nog is het nuttig om de informatie te onderzoeken, verzamelen en delen in de bosbouwindustrie. We kunnen het economische aspect bestuderen en een nieuw, ecologisch hulpmiddel helpen ontwikkelen dat voordelen heeft voor ons allemaal. 

Biochar zou een interessant doeleind kunnen worden voor bossen. Er gaan alleen maar meer bomen rechtop sterven door droogte of plagen als gevolg van de klimaatverandering. Het zou goed zijn als biochar een winstgevend, milieuvriendelijke alternatief kon worden voor houtbrandstof.

Het is natuurlijk wel belangrijk dat we dit binnen een totaalplaatje bekijken, rekening houdend met de volledige levenscyclus, inclusief transport en andere factoren. Niemand wil nog meer bronnen van CO2-uitstoot creëren.

Maar veerkracht, ecologisch of economisch, vergt diversificatie. Hoe meer pijlen je hebt, hoe groter de kans dat je raak schiet. Mist er één pijl, dan kan je nog steeds je doel bereiken."

Is er een mogelijkheid om biochar te ontwikkelen in combinatie met agricultuur?

Arnaud: "Het zou heel interessant zijn om een sector te krijgen waar we lagekwaliteitshout vergaren en het omzetten naar biochar van verschillende maten en kwaliteiten. Dat zou dan verkocht kunnen worden aan allerlei klanten: mensen kunnen het in de tuin gebruiken, anderen op het veld, en nog anderen kunnen betalen om biochar te begraven en zo CO2 op te slaan voor lange termijn. 

De overheid zou deze aanpak dan moeten aanvaarden als een duurzame manier om CO2 op te slaan. Er is nog wat werk aan de winkel, maar er is heel veel hoop!"