Koolstof is een complex onderwerp, vooral omdat het deel uitmaakt van een ongereguleerde markt. De exploitatie ervan via koolstofkredieten kan zowel positief als nadelig uitpakken, afhankelijk van het gebruik. Daarom is het essentieel dat iedereen de belangrijkste aspecten van koolstof, de voor- en nadelen ervan, en het juridische en ethische aspect ervan begrijpt.
Bossen spelen een belangrijke ecologische rol bij het handhaven van het evenwicht op aarde omdat ze koolstof recyclen. Tijdens hun hele leven onttrekken bomen koolstof uit de atmosfeer tijdens fotosynthese en slaan deze op in hun stammen, takken, wortels, bladeren en biomassa (in het strooisel en de bodem). Zodra de bomen zijn geoogst, varieert de duur van de koolstofopslag in de resulterende producten aanzienlijk, afhankelijk van de kwaliteit van het hout en het beoogde gebruik. Het gebruik van hout voor energie- of papierproductie leidt bijvoorbeeld tot het snel vrijkomen van opgeslagen koolstof. Terwijl bij het gebruik van bomen als timmerhout de opslag van koolstof wel tientallen jaren of zelfs eeuwen in stand wordt gehouden. Ook helpt dit om het gebruik van vervuilende materialen zoals plastic, beton of metaal te vermijden.
De afgelopen jaren zijn koolstofkredieten gepromoot als een wondermiddel tegen de klimaatcrisis. Denk hierbij aan emissiequota, vrijwillige koolstofcompensatie en het bereiken van koolstofneutraliteit. Het lovenswaardige idee achter deze aanpak is om koolstof, en dus koolstofkredieten, als een krachtig financieringsinstrument voor ecosystemen te gebruiken. Helaas is er in de tussentijd een minder positieve markt ontstaan, gekenmerkt door oneerlijke praktijken met de nodige zwendel, greenwashing,en zelfs "treewashing".
Bij EcoTree zijn we er sterk van overtuigd dat koolstofkredieten moeten dienen als een ethisch middel voor het behoud van kwetsbare ecosystemen, en dan met name bossen en hun biodiversiteit. Om deze reden steunen wij geen koolstofcompensatie, tenzij het gepaard gaat met een eerlijke en consistente inspanning om koolstofuitstoot te verminderen en te vermijden. Wij sporen mensen ook aan voorzichtig te zijn bij het kiezen van koolstofkredieten, aangezien de kwaliteit en de doeltreffendheid ervan aanzienlijk variëren.
Vanuit die gedachte hebben wij gezocht naar concrete koolstofkredieten die niet alleen gericht zijn op compensatie. We willen legitieme koolstofkredieten verstrekken uit onze bosbouwprojecten die kaalkap tegengaan en biodiversiteit, lokale actie, inclusie en de ontwikkeling van de solidaire economie vooropstellen.
Om dit te doen heeft ons wetenschappelijk team een methodologie voor koolstofkwantificering ontwikkeld die is goedgekeurd door Bureau Veritas, een wereldleider op het gebied van certificering. Hierdoor kunnen wij onze eigen koolstofkredieten genereren op de vrijwillige markt, waardoor iedereen kan bijdragen aan wereldwijde koolstofneutraliteit. Simpelweg door het onderhouden en vernieuwen van bossen en hun ecosystemen, en het hiermee aanleggen van koolstofvoorraden. Bij gebrek aan officiële regelgeving houden wij ons aan strikte wettelijke protocollen. Zo garanderen we de naleving van de beste werkwijzen en ethische normen.
Klanten die met EcoTree werken, delen onze betrokkenheid om bossen te beschermen tegen de vele onnodige en schadelijke commerciële taferelen die voortvloeien uit de koolstofrace.
Deze zes belangrijke punten willen wij graag onder de aandacht brengen:
Bij EcoTree geven we de voorkeur aan het verminderen van koolstofuitstoot in plaats van alleen te vertrouwen op koolstofcompensatie. Daarom geloven we dat elke milieuactie die we ondernemen gepaard moet gaan met een vermijdings- en verminderingsaanpak.
Wij kunnen niet genoeg benadrukken dat de beste CO2 de CO2 is die niet wordt uitgestoten en niet de CO2 die wordt gecompenseerd. De vermindering van de koolstofvoetafdruk moet de primaire focus zijn van elke actie voor het milieu. Alle bijdragen die worden gedaan, ook via EcoTree, hebben alleen zin als ze deel uitmaken van die bredere inspanning. Het is nooit de bedoeling van EcoTree om ecosystemen te gebruiken als greenwash voor bedrijven of mensen die geen echte actie willen ondernemen om hun uitstoot te verminderen en de dringende klimaatcrisis aan te pakken.
Het heeft geen zin te beweren dat je geen negatieve impact hebt in een wereld die voortdurend verslechtert, en daarom zijn wij het niet eens met het idee van individuele koolstofneutraliteit. Koolstofneutraliteit kan alleen op wereldschaal worden bereikt door de resterende antropogene CO2-uitstoot in evenwicht te brengen met de absorptie van antropogene CO2. De enige manier om de opeenstapeling van CO2 te stoppen en uiteindelijk de temperaturen te stabiliseren is door het vermijden, verminderen en verwijderen van minstens zoveel CO2 als we jaarlijks blijven uitstoten. Om deze wereldwijde koolstofneutraliteit te bereiken moet de mens op twee belangrijke fronten handelen: enerzijds het vermijden en verminderen van uitstoot en anderzijds het uitbreiden van koolstofputten, met name bossen.
Koolstofcompensatie is gebaseerd op het idee dat de effecten van een ton CO2 die op de ene plaats wordt uitgestoten, worden geneutraliseerd door elders een ton CO2 te vermijden of af te vangen. Dit suggereert dat bedrijven een deel van of alle uitstoot die zij niet hebben verminderd, kunnen compenseren met koolstofkredieten. Zo eenvoudig is het echter niet.
Door een koolstofkrediet te kopen, wat de medefinanciering van een koolstofverminderings- of koolstofputproject van iemand anders inhoudt, wordt de verplichting naar een derde verschoven.
Koolstofkredieten die op de vrijwillige markt tegen een bizar lage prijs worden verkocht, kunnen nooit werken om bedrijven werkelijk te verplichten uitstoot te vermijden en te verminderen. Ze zijn gewoon een handelsartikel geworden waarbij vaak niet naar biodiversiteit en sociale betrokkenheid wordt gekeken.
Zowel traceerbaarheid als transparantie van koolstofkredieten moet daarom centraal staan in de contractuele relatie. Maar al te vaak voldoen projecten, ook al zijn ze gecertificeerd door gerenommeerde instanties, niet aan de algemeen aanvaarde criteria. In extreme gevallen blijken deze projecten zelfs helemaal niet te bestaan. De recente schandalen die een aantal bedrijven, vooral grote internationals, hebben getroffen, zijn helaas slechts het topje van de ijsberg van veel voorkomende 'verborgen' activiteiten.
Soms leidt de race om koolstof en de opname ervan tot absurde taferelen. Een monocultuurbos van naaldbomen heeft een hoog potentieel voor koolstofopslag, in sommige gevallen groter dan in een bos met gemengde soorten. Toch moet altijd de voorkeur uitgaan naar natuurlijke regeneratie en biodiversiteit. Bij EcoTree willen we geen bos dat uitsluitend gericht is op koolstofproductie, en ten koste gaat van flora, fauna en ecosystemen. Aangezien de klimaatverandering en de achteruitgang van de biodiversiteit onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, streven wij naar een gemengd bos, dat op korte termijn misschien iets minder koolstof opneemt, maar gunstiger is voor de ontwikkeling van de biodiversiteit.
Tot slot moeten we ook het tijdsaspect in gedachten houden: vermindering van uitstoot elders in plaats van thuis kan logisch zijn, maar alleen wanneer het gefinancierde project tot een onmiddellijke uitstootvermindering leidt. Dit is echter niet het geval. Bijvoorbeeld bij koolstofkredieten voor bossen, waar de opname van koolstof tientallen jaren nodig heeft en niet gebeurt op het moment van aankoop van het krediet.
Daarom wordt een onderscheid gemaakt tussen ex-ante en ex-post kredieten. Ex-ante koolstofkredieten worden uitgegeven voordat de koolstofopname is afgerond; in het geval van een bosbouwproject worden deze kredieten uitgegeven voordat de bomen worden geplant en gaan zij uit van de verwachte toekomstige koolstofopname in dat bos. Deze ex-ante kredieten worden vervolgens geleidelijk omgezet in ex-post kredieten wanneer de werkelijke hoeveelheid vastgelegde koolstof in het veld wordt gemeten, meestal om de vijf jaar.
De afgelopen jaren hebben veel bedrijven zich gepresenteerd als aanbieders van oplossingen om de uitstoot van broeikasgassen te voorkomen of om koolstof op te slaan. Vaak zijn deze beweringen echter niet transparant verifieerbaar en worden projecten niet voldoende gevolgd of geëvalueerd. Dit gebrek aan transparantie en concreetheid heeft geleid tot veel kritiek en scepsis ten aanzien van oplossingen die, mits goed uitgevoerd, de planeet ten goede kunnen komen.
De belangrijkste missie van EcoTree is het duurzaam beheren van gemengde bossen en bossen met bladerdak, waar ecosystemen worden behouden en gekoesterd, de biodiversiteit bloeit en bomen op lange termijn koolstof vastleggen, in hun eigen tempo groeien en uiteindelijk worden geoogst voor hout, dat koolstof duurzaam blijft opslaan.
Om dit te bereiken wordt de koolstofopname in onze bossen op natuurlijke wijze verbeterd door bodembehoud, dat ongeveer 50% van de koolstofvoorraad van het bos opneemt, en door de ontwikkeling van diverse boomsoorten op hetzelfde perceel (grond) die elkaar onderling verrijken. Bovendien zorgen wij voor de biodiversiteit in de bossen door ecosystemen te herstellen, de bloei van wilde fauna en flora aan te moedigen en een bosbeheer te voeren dat het natuurlijke ritme en de cycli van het bos niet verstoort.
Om de bedrijven die onze bosbouwprojecten financieren garanties te bieden over de berekening en de daadwerkelijke uitvoering van deze projecten, heeft EcoTree een eigen methode ontwikkeld voor de berekening van de koolstofopslag in de bossen op onze percelen. Deze methode, ontwikkeld door ons wetenschappelijk team en in samenwerking met een tiental bosexperts en beheerders, is gecontroleerd door Bureau Veritas, wereldleider in certificering. Het doel is om gecertificeerde informatie te bieden en zo de door de bossen geleverde opname te garanderen, met inachtneming van de criteria van meetbaarheid, traceerbaarheid, duurzaamheid, uniciteit en additionaliteit. Bureau Veritas certificeert de correcte toepassing van deze methode in elk van de bosbouwprojecten van EcoTree.
Koolstofkredieten zijn gecreëerd door het Protocol bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (het Protocol van Kyoto), op 11 december 1997. Het is door meer dan 191 staten ondertekend en bekrachtigd. Als onderdeel van de "European Green Deal" heeft de Europese Commissie een eerste vrijwillig kader op EU-niveau goedgekeurd voor de certificering van hoogwaardige vormen van koolstofverwijdering of uitstootvermindering.
Juridisch gezien wordt een vrijwillig koolstofkrediet gedefinieerd als een verhandelbaar instrument dat overeenstemt met een uitstootreductie of verwijdering van een hoeveelheid broeikasgasemissies (BKG) uit de atmosfeer die overeenkomt met 1 ton CO2. De inhoud van koolstofkredieten uit koolstofafvang wordt gedefinieerd als de hoeveelheid (of overeenkomstige meeteenheid) CO-equivalent die moet worden afgevangen (ex-ante krediet) of die, na verificatie, daadwerkelijk is afgevangen (ex-post krediet) via de uitvoering van het afvangproject. Aangezien koolstofkredieten (ex-ante of ex-post) verhandelbare instrumenten zijn, kunnen zij worden gekocht en verkocht, wat betekent dat koolstofkredieten een verhandelbaar bezit zijn.
Koolstofkredieten worden gecreëerd en uitgegeven door particulieren en organisaties die methoden hebben ontwikkeld om de volumes en hoeveelheden gecreëerde koolstofkredieten te bepalen, maar ook gedetailleerde procedures voor de toewijzing van deze kredieten. De procedure voor de toewijzing van vrijwillige koolstofkredieten is dan ook afgeleid van gemeenschappelijke gebruiken en regels die zijn ontwikkeld door de verschillende belanghebbenden die bij het toewijzingsproces betrokken zijn.
Om "koolstofkredieten" toe te wijzen aan een uitvoerder van een project, moet het vermijdings- of afvangproject worden gecertificeerd om te verifiëren dat wordt voldaan aan objectieve criteria die de waarschijnlijkheid van het vermijden of vastleggen van uitstoot garanderen. Tot op heden zijn er vijf criteria voor het certificeren van een vermijdings- of afvangproject: additionaliteit, meetbaarheid, traceerbaarheid, duurzaamheid en uniciteit.
Op deze manier kan EcoTree zijn koolstofkredieten verkopen, die gespecificeerde hoeveelheden CO2-equivalent vertegenwoordigen die nog moeten worden of reeds zijn vastgelegd. Deze hoeveelheden worden bepaald op basis van verificatiecertificaten die zijn afgegeven door een externe certificeerder en worden vastgelegd in een uniek register dat speciaal voor dit doel is opgezet. De registerrekeningen zijn er voor zowel ex-ante als ex-post kredieten, de kredieten worden toegekend aan specifieke eigenaars door ze te registreren op rekeningen die op hun naam zijn geopend.
Het koolstofkrediet (ex-ante of post-ante) wordt als verbruikt beschouwd en heeft zijn compenserende effect bereikt wanneer de eigenaar van het krediet uitdrukkelijk en publiekelijk verklaart dat hij een overeenkomstige hoeveelheid broeikasgasemissies als gevolg van zijn of haar activiteiten, al dan niet professioneel, heeft gecompenseerd met dat koolstoftegoed. Het compenserende effect van het koolstofkrediet treedt dus op wanneer de eigenaar publiekelijk verklaart de hoeveelheid CO2-equivalent die effectief moet worden of is opgevangen te hebben gecompenseerd met een overeenkomstige hoeveelheid broeikasgasemissies, en dat dit geheel of gedeeltelijk toe te schrijven is aan inspanningen van de eigenaar. Dus zodra een koolstofkrediet wordt gebruikt, moet de eigenaar de opname bij EcoTree aanvragen. Hij / zij verplicht zich ook om geen koolstofkrediet over te dragen dat is gebruikt en dat al een compenserend effect heeft gehad.
Ongeacht de ontwikkelde methodologie is deze van nature empirisch en gebaseerd op een aantal wetenschappelijke veronderstellingen die onvermijdelijk zullen veranderen. Onze koolstofmethodologie is een theoretische en voorspellende analyse die ons de koolstof die is opgeslagen in bossen en in afgeleide houtproducten laat modelleren, en zelfs vervangende effecten laat inschatten. Koolstofopnameprojecten zijn progressief, verspreid over tijd, en inherent onderhevig aan verschillende risico's zoals stormen, branden, natuurrampen, maar ook veranderingen in wet- en regelgeving.
Om het hoogste niveau van compliance (naleving) te garanderen, heeft EcoTee een ethisch comité opgericht, samengesteld uit gerenommeerde personen die bekend staan om hun expertise en integriteit, evenals talrijke onafhankelijke deskundigen.
Het aanbod van EcoTree, vooral dat met betrekking tot koolstofkredieten, wordt pas openbaar en toegankelijk gemaakt na een lange periode van juridisch onderzoek - waarbij ook de reglementaire, boekhoudkundige en fiscale implicaties worden bestudeerd met de hulp van gerenommeerde academici.
Voor elk van hun bossen behaalt EcoTree het PEFC- of FSC-certificaat en garandeert het een duurzaam beheer op basis van natuurvriendelijke bosbouwprincipes (ProSilva) en strikte vereisten.
Elk jaar wordt het werk van onze bosbeheerders gecontroleerd door een onafhankelijk geaccrediteerde bosbouwdeskundige die door het plaatselijke Hof van Beroep wordt aangesteld. EcoTree publiceert ook een uitgebreid verslag over de inzet en activiteiten ter ondersteuning van ecosystemen.
Het is zeer waarschijnlijk dat je in de nabije toekomst wilt communiceren over je mooie initiatief en/of ons partnerschap, en terecht! Communicatie over milieu-initiatieven kan echter complex zijn. Verschillende benaderingen en perspectieven leiden geregeld tot conflicten tussen stakeholders en omstanders, omdat zij het niet altijd eens zijn over de aanpak van de betreffende kwestie.
Alle communicatie is een vorm van engagement. Om greenwashing te voorkomen, is het van cruciaal belang om je activiteiten eerlijk en weloverwogen weer te geven. Je inspanningen moeten niet worden gezien als alleen een koolstofcompensatieplan, maar als een voortzetting van eerdere inspanningen om je CO2-uitstoot te verminderen. Je steun aan de ontwikkeling van bossen, en dus koolstofputten, draagt bij aan wereldwijde koolstofneutraliteit. De impact van je inspanningen moet in de communicatie dus niet worden overdreven. Het milieu mag niet de enige focus van je communicatie zijn, maar eerder de context waarin je activiteiten plaatsvinden.
Je hebt nu misschien wel door dat we bij EcoTree geloven dat koolstofkredieten, wanneer ze op een verstandige manier worden gebruikt, een bijzondere hulpmiddel vormen in de strijd tegen klimaatverandering. Wij beschikken dan ook over flink wat expertise op dit gebied - we garanderen de hoogste normen voor het gebruik, de traceerbaarheid en de kwaliteit van deze kredieten.
