Een moeilijke vraag… met een moeilijk antwoord. Ben je er klaar voor? Dan leggen we je graag alles uit!
Zo, nu heb je direct het korte antwoord! Dit is gebaseerd op de schatting dat één kubieke meter hout net iets minder dan een ton CO2 absorbeert.
Maar eigenlijk neemt een boom gemiddeld tussen de 10 en 40 kg CO2 op per jaar, afhankelijk van een heleboel factoren. Al deze complexe variabelen zorgen ervoor dat het geen eenvoudige zaak is om te berekenen hoeveel CO2 een boom precies opneemt. Laten we ze dus eens onder de loep nemen!
We ontwikkelden onze eigen wetenschappelijke methode om de gemiddelde CO2-opname door onze bomen te berekenen, en hij werd geverifieerd door Bureau Veritas. Zo kun je je bijdrage aan globale koolstofneutraliteit meten. Je kunt hier meer over lezen in ons Koolstofmanifest. Dit gezegd zijnde, laten we eraan beginnen!
De chemische samenstelling van hout
De chemische samenstelling van hout verschilt niet zoveel voor elke boom. (Hoera, toch iets dat constant blijft!)
Cellulose (C6H2O5)n is het belangrijkste onderdeel van de celmuren van bomen. Het is een keten van glucosemoleculen die de boom aanmaakt door fotosynthese. We leggen hierna uit hoe dit werkt. 50 tot 80% van hout bestaat uit cellulose.
Stap 1
Planten absorberen water en mineralen door hun wortels om sap mee te maken.
Stap 2
Het sap reist door de boom naar de bladeren. Die absorberen CO2 en zonlicht.
Stap 3
De bladeren gebruiken chlorofyl en zonne-energie om CO2 en water om te zetten in glucose.
Stap 4
Er wordt zuurstof uitgestoten en de glucose voedt de boom via het sap.
Groeien en lucht zuiveren
Om één kubieke meter te groeien, zuivert een boom haast één miljoen kubieke meter lucht van CO2 (verondersteld dat 0,03 tot 0,04% van lucht CO2 is1). Bomen zijn toch echt geweldig.
Dat hangt ervan af. Het is afhankelijk van de boomsoort en de luchtvochtigheid die bepaald wordt door het seizoen en de locatie. Bomen bevatten drie soorten water: water gebonden in vezels, vrij water dat uitgestoten wordt wanneer ze drogen, en water dat deel uitmaakt van hun moleculaire structuur.
50% van het gewicht van een boom is water. Maar de hoeveelheid vocht van een boomsoort varieert van 60% tot 200%, waar het gewicht bestaat uit dubbel zoveel water als houtvezels.
Levende bomen bevatten dus enorm veel water, als je erbij stilstaat. Vochtige, groene bomen zijn van levensbelang voor het bos, zeker om bosbranden te voorkomen. Daarom is bosbeheer zo belangrijk.
Nu we weten hoeveel water er in een boom zit, kunnen we dit uit de berekening halen. Want om de CO2 in een boom te berekenen, moeten we weten hoeveel droge massa hij heeft, oftewel het deel zonder water.
Laten we een voorbeeld bekijken. Neem nu een boom van 1000 kg met 100% vochtigheid. Deze boom is 500 kg water en 500 kg droge massa. 47,5% van die droge massa is koolstof. Dat is 237,5 kg.
Dankzij molaire massaverhoudingen kunnen we CO2 afbreken en vinden we dat het 3,67 kg CO2 vergt om 1 kg koolstof te creëren in een boom. Dat komt doordat CO2 een molaire massa heeft van 12 en zuurstof 16. Als koolstofdioxide is dat 44. En 44/12 = 3,67.
Voor ons voorbeeld: 237,5 × 3,67 = 871,63 kg CO2. Hoera! Als we willen weten hoeveel er per jaar wordt opgenomen, moeten we de leeftijd kennen. Als een boom een ton weegt wanneer hij staat, kunnen we de leeftijd schatten op 30 à 40 jaar. Stel dat deze boom 35 jaar is, dan heeft hij dus 25 kg CO2 opgenomen per jaar.
1000 kg hout
500 kg droog hout
237,5 kg koolstof
871,625 kg CO2 opgenomen
Ten eerste hangt het vermogen om koolstof op te slaan af van de boomsoort, aangezien de massa varieert per soort. Kijk bijvoorbeeld naar een populier (400kg/m3), weymouthden (1000kg/m3) en ebbenhout (1400kg/m3). Hier moeten we dus rekening mee houden tijdens de berekening.
Een andere variabele factor is de groeisnelheid. Naaldhout groeit gewoonlijk sneller dan de meeste hardhoutsoorten en kan dus meer koolstof opslaan. Maar naaldbomen leven ook minder lang, dus nemen ze tijdens hun levensloop minder CO2 op.
Dit illustreert het probleem van te veel coniferen in het bos om zo veel mogelijk CO2 op te slaan op korte termijn. De koolstof wordt veel sneller terug losgelaten in vergelijking met loofbomen, dus kunnen ze bronnen worden van CO2 in plaats van koolstofputten.
Onze berekeningen zijn gebaseerd op plausibele schattingen, gemiddelden en variaties in bodem, licht, leeftijd en klimaat. Maar ook al nemen bomen CO2 op aan verschillende snelheden en in verschillende hoeveelheden, ze doen het allemaal!
Het toont aan hoe belangrijk het is om verschillende boomsoorten van meerdere leeftijden te combineren in een bos dat aangepast is aan haar omgeving. Dit is de beste manier om onze CO2-voetafdruk te verkleinen en onze impact op de klimaatverandering te beperken. En dat is wat we doen met de bomen in de EcoTree-bossen.
Jonge of oude bomen? Dat is waar wetenschappers nog steeds over discussiëren. Jonge bomen groeien sneller en nemen dus sneller CO2 op, maar oudere bomen hebben een dichtere massa en kunnen dus net meer CO2 opslaan, zoals deze studie in Nature uit 2014 aantoont.
Onze CO2-berekening werd geverifieerd door het wereldbefaamde Bureau Veritas. Als je een boom bezit, kun je dus de opgenomen CO2 volgen gedurende heel zijn leven!
De meeste cijfers moeten met een korrel zout genomen worden, maar ze geven een gemiddeld bereik van 10 tot 40 kg CO2 geabsorbeerd per boom per jaar.
1 Vade-mecum du forestier, blz. 67, 14e editie, 2016, Société forestière de Franche-Comté et des Provinces de l'Est.